09 Φεβρουαρίου, 2014

Α π ό κ ρ ι ε ς

Οι Απόκριες, είναι ένα σύγχρονο έθιμο που χάνεται στα βάθη των αιώνων και φτάνει αφενός στις ρωμαϊκές γιορτές τα Σατουρνάλια και αφετέρου στις γιορτές της άνοιξης, τις Διονυσιακέςγιορτές στην αρχαία Ελλάδα.

Η σημερινή λέξη αποκριά (μεσαιωνική  ποκριά ή ποκρέα, εννοείται ημέρα) προέρχεται από το επίθετο πόκρεος, ποκρέα  που στην αρχαία ελληνική εκδοχή του ήταν πόκρεως και δήλωνε την αποχή από το κρέας. Ανάλογη με την ελληνική λέξη Αποκριά είναι και η λατινική λέξη καρναβάλι (Carneval, carnavale, από τις λέξεις

Η μεσαιωνική φράση Απόκρεως Κυριακή αναφερόταν στην ημέρα που έληγε η κατανάλωση κρέατος από τους χριστιανούς και συνδέθηκε γρήγορα με τις πανάρχαιες εκδηλώσεις που περιλαμβάνανε μεταμφιέσεις, τολμηρά τραγούδια και άλλα δρώμενα που παρέπεμπαν ευθέως στις πανάρχαιες διονυσιακές γιορτές της άνοιξης.

Οι γιορτές και οι μεταμφιέσεις θυμίζουν τη διονυσιακή λατρεία, αλλά στην πραγματικότητα όλα είναι αρχαιότερα από τον Διόνυσο! Είναι πράξεις της θρησκείας των πρωτόγονων γεωργών, οι οποίοι ζητούσαν με τρόπους μαγείας να επενεργήσουν στη βλάστηση των αγρών, να ενισχύσουν τη δύναμη που γονιμοποιεί τη γη, προτού ακόμη η δύναμη αυτή εξατομικευθεί στη φαντασία τους και γίνει ο θεός Διόνυσος ή κάποιος άλλος θεός της βλάστησης.

Το Τριώδιο διαρκεί 3 εβδομάδες και προηγείται της Μεγάλης Σαρακοστής (περιόδου 40 ημερών προετοιμασίας για το Πάσχα), που ακολουθεί:
·         Η πρώτη εβδομάδα λέγεται προφωνή ή προφωνέσιμη, επειδή, σε παλιότερα χρόνια κάποιος από ένα μέρος ψηλό προφωνούσε, δηλαδή διαλαλούσε ότι αρχίζουν οι Απόκριες. Στην Κρήτη την έλεγαν και πρωτοβδόμαδο.
·         Η δεύτερη εβδομάδα λέγεται κρεατινή ή ολόκριγια ή συγκόκαλη επειδή τότε δεν κάνουν νηστεία.
·         Τέλος, η τρίτη εβδομάδα λέγεται τυρινή, επειδή το κύριο συστατικό των φαγητών είναι το τυρί.

Η αρχή του Τριωδίου γίνεται κυρίως αισθητή την Πέμπτη της Κρεατινής, τη λεγόμενη Τσικνοπέμπτη. Είναι η ημέρα που καθένας «θα τσικνώσει τη γωνιά του», όπως λένε, δηλαδή κάτι θα ψήσει και η τσίκνα από το ψημένο κρέας, χοιρινό ή άλλο θα μοσχοβολήσει τον αέρα.
Το έθιμο χάνεται στα βάθη των αιώνων, χωρίς να γνωρίζουμε την προέλευσή του. Εικάζεται, όμως, ότι προέρχεται από τις βακχικές γιορτές των αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων, που επιβίωσαν του Χριστιανισμού.
Την Τσικνοπέμπτη, που βρίσκεται στο μέσο του Τριωδίου, ξεκινούν ουσιαστικά οι εκδηλώσεις της Αποκριάς, οι οποίες κορυφώνονται με τα Κούλουμα την Καθαρά Δευτέρα. Ανάλογες γιορτές υπάρχουν στη Γερμανία (Λιπαρή Πέμπτη) και στη Νέα Ορλεάνη των ΗΠΑ (Λιπαρή Τρίτη), που συνδυάζονται με καρναβαλικές εκδηλώσεις.

Με την Καθαρά Δευτέρα ξεκινά η Σαρακοστή για την Ορθόδοξη εκκλησία, ενώ ταυτόχρονα σημάνει το τέλος των Απόκρεω. Η Καθαρά Δευτέρα ονομάστηκε έτσι γιατί οι Χριστιανοί "καθαρίζονταν" πνευματικά και σωματικά. Είναι μέρα νηστείας αλλά και μέρα αργίας για τους Χριστιανούς. Η νηστεία διαρκεί για 40 μέρες, όσες ήταν και οι μέρες νηστείας του Χριστού στην έρημο.
Χαρακτηριστική μαντινάδα της ημέρας στην Κρήτη είναι η ακόλουθη:
«Εμίσεψεν η Αποκριά με λύρες και παιγνίδια
και μπήκε η Σαρακοστή μ’ ελιές και με κρομμύδια,
απόκαμεν η Αποκριά, η γιόμορφη κοπέλα
και έφταξεν η Σαρακοστή η λαχανοσκουτέλα».
Την Καθαρά Δευτέρα συνηθίζεται να τρώγεται λαγάνα (άζυμο ψωμί που παρασκευάζεται μόνο εκείνη τη μέρα),ταραμάς και άλλα νηστίσιμα φαγώσιμα, κυρίως λαχανικά, όπως και φασολάδα χωρίς λάδι. Επίσης συνηθίζεται το πέταγμα χαρταετού.
Η Καθαρά Δευτέρα εορτάζεται 48 ημέρες πριν την Κυριακή της Ανάστασης του Χριστού, το χριστιανικό Πάσχα.
Από παλιά η Καθαρή Δευτέρα, πέρασε στην συνείδηση του λαού, σαν μέρα καθαρμού. Οι βυζαντινοί, την Καθαρή Δευτέρα την ονόμαζαν Απόθεση -Απόδοση, και τελούσαν δρώμενα.

Το πέταγμα του χαρταετού, είναι ένα έθιμο μεταγενέστερο. Κούλουμα ονομάζεται η καθαροδευτεριάτικη έξοδος στην εξοχή και το πέταγμα του αετού. Οι άνθρωποι, παρέες παρέες βγαίνουν στην εξοχή, παίρνοντας μαζί τους νηστίσιμα φαγητά, και το ρίχνουν στη διασκέδαση και το χορό. Τα κούλουμα από τόπο σε τόπο γιορτάζονται διαφορετικά, με διάφορες εκδηλώσεις. Παντού όμως επικρατεί κέφι, χορός και τραγούδι.
Για την ετυμολογία της λέξης κούλουμα υπάρχουν πολλές εκδοχές. Κατά τον Νικόλαο Πολίτη, πατέρα της ελληνικής λαογραφίας, η λέξη προέρχεται από το λατινικό Cumulus (κούμουλους) που σημαίνει σωρός, αφθονία αλλά και το τέλος. Εκφράζει δηλαδή το τέλος, τον επίλογο της Απόκριας. Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή προέρχεται από μια άλλη λατινική λέξη, την λέξη «κόλουμνα» δηλαδή «κολώνα». Κι αυτό επειδή το πρώτο γλέντι της Καθαράς Δευτέρας στην Αθήνα, έγινε στους Στύλους του Ολυμπίου Διός.
Χαρακτηριστικά αποκριάτικα παιχνίδια της Καθαράς Δευτέρας στην Κρήτη είναι:

  • Τσαγκάρης: (αναβάλλει συνεχώς το μπάλωμα ενός στιβανιού και μαλώνει με τον πελάτη του)
  • Η αρκούδα και ο Αρκουδιάρης
  • Το δικαστήριο (παρωδία δικαστηρίου)
  • Η γριά καμπούρα με τη μαγκούρα
  • Ο γιατρός με τον κουφό
  • Το λαδικό του διακονιάρη (αντί για λάδι έχει νερό και καταβρέχει τον κόσμο)
  • Ο αγιασμός
  • Το προξενιό της νύφης
  • Η λουχούνα
  • Τα λάχανα

~ ~~ ~~ ~~ ~
Αποκριάτικες κατασκευές και παραδοσιακά τραγούδια της Αποκριάς θα βρείτε εδώ
~ ~~ ~~ ~~ ~


ΦΑΓΗΤΑ ΤΗΣ ΑΠΟΚΡΙΑΣ

Το φαγητό της Αποκριάς ήταν άμεσα συνδεδεμένο με τους στόχους της γιορτής. Οι ονομασίες της δεύτερης και της τρίτης εβδομάδας του καρναβαλιού
"κρεατινή" και "τυρινή" αντίστοιχα, οφείλονται στην κατανάλωση κρεατικών και γαλακτοκομικών, ώστε να ακολουθήσει στη συνέχεια η μεγάλη νηστεία.
Από τη μια άδειαζαν τα κελλάρια από τους "πειρασμούς", από την άλλη χόρταιναν κρεατικά πριν τη νηστεία (με τον ίδιο τρόπο γίνεται λίγο πολύ και στις άλλες χριστιανικές χώρες). 
Τα χειροποίητα ζυμαρικά με τυρί -όπως τα
σκιουφιχτά με ανθότυρο στην Κρήτη, το μαγκίρι, οι κουρκουμπίνες στη νότια Εύβοια- συνηθίζονται ακόμα σαν αποκριάτικο φαγητό σε πολλά μέρη της Ελλάδας. 
Σε άλλα, συναντάμε φαγητά επηρεασμένα από ξένες κατοχές, όπως το
βενετσιάνικο παστίτσιο στα Κύθηρα ή ο τζουλαμάς στην Κρήτη. 
Συναντάμε και πολλές πίτες:
τα σιροπιασμένα καλιτσούνια με μυζήθρα ή μυζηθρόπιτες και το κρητικό μπουρέκι με ανθότυρο, μακαρονόπιτες, γαλόπιτες ή γαλατόπιτες σε πολλά μέρη της Ελλάδας, τα μπουρέκια με κίτρινη κολοκύθα στη Μακεδονία, αβγόπιτες (με αβγά, φρέσκο τυρί και γάλα). 
Ακόμα παλαιότερες ρίζες φαίνεται να έχουν φαγητά σαν
το μπουρανί, είδος πηχτής σούπας με σπανάκι και τσουκνίδα, που συνηθίζεται στον Τύρναβο. 
Πολλά παραδοσιακά φαγητά της Αποκριάς συνδυάζουν το αλμυρό με το γλυκό, γεγονός που φανερώνει την ιστορική τους προέλευση. 
Στα γλυκά, την τιμητική τους έχουν απλά γλυκά του τηγανιού, σαν
τις τηγανίτες και τους λουκουμάδες, διάφορες γλυκιές πίτες, αλλά και τα σιροπιαστά.
Παρακάτω σας δίνουμε μερικές αποκριάτικες παραδοσιακές συνταγές της Κρήτης.
Καλή σας όρεξη!!!


Σκιουφιχτά ή σιουφιχτά ( στριφτά) μακαρόνια 

Τα περισσότερα κρητικά ζυμαρικά δεν περιέχουν αυγά στο ζυμάρι τους. Θέλουν περισσότερο βράσιμο από άλλα φρέσκα ζυμαρικά. Τα σκιουφικτά μακαρόνια είναι από τα πιο νόστιμα στο είδος τους. Στην παραδοσιακή τους εκδοχή σερβίρονται με καμένο στακοβούτυρο και μπόλικο τριμμένο κεφαλοτύρι ή ξερό αθότυρο. Συνηθιζόταν την Κυριακή της Τυρινής, και δυστυχώς δεν συστήνονται καθόλου σε περιόδους δίαιτας! Είναι από τις "αμαρτωλές" προτάσεις της κρητικής κουζίνας.
Ας δούμε λοιπόν πώς φτιάχνουμε σκιουφιχτά μακαρόνια!

Υλικά:
2 κούπες σταρένιο αλεύρι 
½ κούπα άσπρο αλεύρι για όλες τις χρήσεις 
1 κουταλιά λάδι
½ κουταλάκι αλάτι
¾ - 1 κούπα νερό
μισή κούπα στακοβούτυρο (ή άλλο βούτυρο καλής ποιότητας κατά προτίμηση από αιγοπρόβατα)
Άφθονο τριμμένο κεφαλοτύρι ή ξερό αθότυρο

Εκτέλεση:

Περνάμε το αλεύρι από σίτα γιατί στα ζυμαρικά πρέπει να είναι κοσκινισμένο. Προσθέτουμε το αλάτι,ανακατεύουμε και σιγά σιγά το νερό και το λάδι, μέχρι να προκύψει μια ζύμη που να μην κολλά στα χέρια. Κόβουμε κομματάκια ζύμης και σε αλευρωμένη επιφάνεια πλάθουμε κορδόνια με πάχος μικρού δακτύλου. Κόβουμε
κομματάκια με μήκος 2-3 εκατοστά και τα πιέζουμε με τα δάκτυλα ώστε να φτιάξουμε μια κοιλότητα. Ταυτόχρονα τα σπρώχνουμε να φύγουν μπρος ή πίσω .
Ανακατεύουμε τα ζυμαράκια μας με αλεύρι να μη κολλήσουν και συνεχίζουμε μέχρι να τελειώσει το ζυμάρι μας. Τα αφήνουμε μια δυο ωρίτσες να στεγνώσουν.
Βάζουμε μπόλικο νερό με αλάτι και μια κουταλιά λάδι σε μια κατσαρόλα και προσθέτουμε τα σκιουφικτά αφού κοσκινίσουμε με κάποιο σουρωτήρι να φύγει το περίσσιο αλεύρι. Τα ανακατεύουμε συχνά μη κολλήσουν. Θέλουν τουλάχιστον μισή ώρα βράσιμο. Προσέχουμε γιατί το νερό φουσκώνει πολύ. Όταν γίνουν, τα βγάζουμε με τρυπητή κουτάλα σε πιατέλα , που έχουμε πασπαλίσει με τυρί.
Βάζουμε το βούτυρο να κάψει σε μικρό κατσαρόλι ή μπρίκι και όταν αρχίσει να μυρίζει περιχύνουμε τα μακαρόνια. Πρέπει να είναι αρκετά καυτό ώστε να κάνει ένα τσιτσιριστό ήχο όταν «συναντήσει» τα μακαρόνια.

Πασπαλίζουμε με μπόλικο τριμμένο κρητικό τυρί και απολαμβάνουμε ! 

 

ΓΛΥΚΟ ΜΠΟΥΡΕΚΙ ΜΕ ΜΥΖΗΘΡΑ


Τι χρειαζόμαστε:

·         1 πακέτο φύλλο κρούστας (12 φύλλα)
·         βούτυρο περίπου 250γρ.

Για τη γέμιση:
·         Ένα κεφάλι κρητική μυζήθρα (ανάλατη), 1.000-1.200 γρ.
·         1/2 φλ. δυόσμο φρέσκο ή και ξηρό
·         1/2 φλ. ζάχαρη
·         1/2 κ.γ. κανέλα σκόνη
Για το σιρόπι:
·         2 φλ. ζάχαρη
·         1+1/2 νερό
·         Ένα ξυλάκι κανέλας
·         2-3 κεφαλάκια γαρύφαλλο
·         Μία φλούδα λεμόνιAdTech Ad


Εκτέλεση:

1. Ανακατεύουμε καλά τη μυζήθρα με το δυόσμο, τη ζάχαρη και την κανέλα.
2. Λιώνουμε το βούτυρο.
3. Κόβουμε τα φύλλα στη μέση.
4. Βουτυρώνουμε ένα ταψί διαστάσεων περίπου 33x23x5 εκ. και απλώνουμε το πρώτο φύλλο.
5. Χρησιμοποιούμε τα μισά φύλλα, (12 περίπου) και τα τοποθετούμε το ένα πάνω από το άλλο, βουτυρώνοντας το κάθε ένα, έτσι ώστε να δημιουργήσουμε μία “φωλιά” στο ταψί.
6. Ρίχνουμε τη γέμιση και την απλώνουμε απ΄άκρη σ΄άκρη.
7. Διπλώνουμε τα φύλλα που προεξέχουν και συνεχίζουμε τη διαδικασία με τα υπόλοιπα φύλλα, έτσι ώστε να καλύψουμε όλη την επιφάνεια.
8. Χαράζουμε με ένα μαχαίρι τις μερίδες μας (περίπου 5x3 γραμμές κάθετα ή 5x5 διαγώνια).
9. Ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο, στους 180°C, για περίπου 30 λεπτά ή μέχρι να ροδίσει.
10. Βράζουμε το νερό, με τη ζάχαρη, την κανέλα, τα γαρύφαλλα και το λεμόνι σε σιγανή φωτιά μέχρι να δέσει το σιρόπι. Ετοιμάζουμε το σιρόπι από νωρίς, έτσι ώστε όταν ψηθεί το γλυκό να ρίξουμε χλιαρό σιρόπι σε ζεστό γλυκό.



ΤΖΟΥΛΑΜΑΣ
Αν και το όνομά του παραπέμπει σε τουρκική προέλευση, ο Τζουλαμάς είναι μία παραδοσιακή συνταγή που προέρχεται από τη Μεσσαρά του νομού Ηρακλείου. Είναι κάτι ανάμεσα σε φαγητό και γλυκό.
Υλικά (για πυρέξ 39x27):

Γέμιση:

3 συκωτάκια κότας
Αλάτι
Πιπέρι
3 κουταλιές ελαιόλαδο ή βούτυρο
1,5  κούπα  ρύζι καρολίνα ή γλασέ
4 κούπες νερό
½ κούπα ασπρισμένα αμύγδαλα
1 κούπα ζάχαρη
1 κούπα σταφίδες χωρίς κουκούτσι
1 κουταλάκι τριμμένη κανέλα
¼ κουταλάκι τριμμένο  γαρύφαλλο
½ κουταλάκι τριμμένο μοσχοκάρυδο

Επί πλέον:
½ δόση φύλλο για πίτες ή 6- 9 φύλλα κρούστας  
Ελαιόλαδο ή βούτυρο για το άλειμμα των φύλλων
½ κούπα ζάχαρη
1 κουταλιά κανέλα
1 κούπα γάλα

Εκτέλεση: 
  • Ετοιμάζουμε τη γέμιση: Ασπρίζουμε τα αμύγδαλα και τα κόβουμε σε τέταρτα. 
  • Ζεματίζουμε για ένα λεπτό τα συκωτάκια σε νερό που βράζει και τα κόβουμε σε μικρά κομμάτια. 
  • Βάζουμε το βούτυρο ή το ελαιόλαδο να κάψει και σωτάρουμε τα συκωτάκια. Αλατοπιπερώνουμε και προσθέτουμε το νερό. Μόλις πάρει βράση προσθέτουμε το ρύζι  καθαρισμένο και ξεπλυμένο, και λίγο αλατάκι ακόμη.
  • Αφήνουμε να βράσει για 15 λεπτά σε μέτρια θερμοκρασία μέχρι να μαλακώσει αρκετά. Αποσύρουμε από το μάτι της κουζίνας και σκεπάζουμε με μια καθαρή πετσέτα για 10 λεπτά ώστε να τραβήξει τα υγρά του.
  • Προσθέτουμε  τα μυρωδικά, τις σταφίδες και τους ξηρούς καρπούς και ανακατεύουμε να πάνε παντού. Αφήνουμε να κρυώσει . Ωστόσο, ετοιμάζουμε το φύλλο (αν φτιάξουμε σπιτικό) και το αφήνουμε να ξεκουραστεί για μισή ώρα. 
  •  Το χωρίζουμε σε 6-8 μέρη και ανοίγουμε φυλλαράκια  στο μέγεθος του σκεύους που θα ψήσουμε το τζουλαμά .  Στρώνουμε το πρώτο, αλείφουμε με ελαιόλαδο και πάνω βάζουμε 1-2 ακόμη. Πασπαλίζουμε με ζάχαρη και κανέλα και βάζουμε τη μισή γέμιση. Από πάνω βάζουμε δύο φύλλα ακόμη αλειμμένα με λάδι , πασπαλίζουμε με κανελοζάχαρη και στρώνουμε την υπόλοιπη γέμιση. Σκεπάζουμε με τα άλλα 2 ή 3 (πάντα αλειμμένα με ελαιόλαδο). Φροντίζουμε να ενωθούν καλά οι άκρες των φύλλων και να εγκλωβιστεί η γέμιση στο εσωτερικό τους. 
  • Κόβουμε την πίτα σε τετράγωνα κομμάτια  και την περιχύνουμε με μια κούπα γάλα. Ψήνουμε στους 180 βαθμούς (προθερμασμένος φούρνος), στη μεσαία σχάρα για 1 ώρα περίπου ή μέχρι να χρυσίσει η επιφάνεια. 


 Σερβίρεται μόλις κρυώσει ελαφρά ή σε θερμοκρασία δωματίου.

Παρατηρήσεις:

1) Το συκώτι μπορεί να είναι χοιρινό ή αρνίσιο και οι ξηροί καρποί καρύδια ή φιστίκια. Επίσης μπορεί να προστεθεί ψιλοκομμένο στήθος κοτόπουλου που έχουμε βράσει.

2) Αν χρησιμοποιήσουμε έτοιμα φύλλα ακολουθούμε την ίδια διαδικασία βάζοντας τρία τρία τα φύλλα ή 3-2-3 ή 4-3-4, με ελαιόλαδο ή βούτυρο ανάμεσά τους.

3) Σε πολλές παραλλαγές προστίθεται γλυκιά μυζήθρα αλλά τότε ο τζουλαμάς λέγεται τζουλαμομπούρεκο.


ΜΑΓΓΙΡΙ

Το μαγγίρι είναι ένα ζουμερό φαγητό που τρώγεται είτε με μπόλικο τυρί, κατά προτίμηση αθότυρο, είτε σκέτο σε περιόδους νηστείας. Μιας και ο καιρός είναι ακόμη βροχερός και κρύος, είναι ό,τι πρέπει! Είναι ένα κρητικό ζυμαρικό που δεν περιέχει αυγά.


1/2 κιλό μαλακό αλεύρι
λίγο αλάτι

1  - 1 1/2 φλιτζάνι νερό
2 κουταλιές λάδι
1 φλ. ελαιόλαδο για το τηγάνισμα
ξερός αθότυρος, τριμμένος
Ζυμώνετε το αλεύρι με το νερό, το λάδι και το αλάτι, ώσπου να έχετε μια σφιχτή ζύμη για άνοιγμα φύλλου. Την σκεπάζετε και την αφήνετε να ξεκουραστεί για μία ώρα περίπου.
Τη χωρίζετε σε 2 μπάλες τις οποίες ανοίγετε σε  φύλλα πάχους 1/2 εκατοστού. Κόβετε το κάθε φύλλο σε λωρίδες πλάτους δύο εκατοστών και μετά σε τετραγωνάκια. Τα αλευρώνετε ελαφρά και τα αφήνετε να στεγνώσουν για 10 περίπου λεπτά.
Βράζετε τα μισά από αυτά σε 1 1,2 – 2 λίτρα αλατισμένο νερό και τηγανίζετε τα υπόλοιπα στο λάδι μέχρι να ροδίσουν. Αδειάζετε το τηγανιτό μαγγίρι μαζί με λίγο από το λάδι του στην κατσαρόλα με τα βραστά ζυμαρικά και ανακατεύετε.
Σερβίρετε το μαγγίρι ζεστό μέσα στο ζουμί του και με άφθονο τριμμένο αθότυρο. 
ΑΓΝΟΠΙΤΕΣ
Υλικά

Για τη ζύμη:
  • 500 γρ. αλεύρι
  • 30 γρ. μαγιά
  • 1 ποτήρι νερό
  • 1 κ.γ. αλάτι
  • 1/4 του ποτηριού ελαιόλαδο
  • 3 κουταλιές ρακή


Για τη γέμιση: 500 γρ. ξινή μυζήθρα ή φέτα
Προετοιμασία
Ανακατεύουμε την μαγιά, το λάδι, το αλάτι, το νερό, τη ρακή και ρίχνουμε το αλεύρι.
Ζυμώνουμε τη ζύμη και την αφήνουμε σε ζεστό μέρος να ανέβει.
Όταν είναι έτοιμο το ζυμάρι λαδώνουμε λίγο τα χέρια για να μην κολλάνε και κόβουμε ένα κομμάτι ζύμη όσο ένα μανταρίνι.
Ανοίγουμε λάκκο στη μέση και βάζουμε μια κουταλιά μυζήθρα.
Κλείνουμε τη ζύμη γύρω από την μυζήθρα και την γυρίζουμε στα χέρια μας να γίνει μπαλίτσα.
Την πιέζουμε σιγά-σιγά από την μια παλάμη στην άλλη, αρχίζοντας από το κέντρο μέχρι να γίνει σαν μικρό πιατάκι.
Συνεχίζουμε με τον ίδιο τρόπο και με το υπόλοιπο ζυμάρι.
Τις τηγανίζουμε σε δυνατή φωτιά(προτιμήστε ένα βαθύ τηγάνι με μπόλικο ελαιόλαδο για το τηγάνισμα).
Σερβίρονται περιχυμένες με μέλι και κανέλα.

ΗΘΗ και ΕΘΙΜΑ  
 Το κύριο γνώρισμα των Αποκριών είναι οι μεταμφιέσεις τις οποίες συναντάμε σε ολόκληρη την Ελλάδα, καθώς και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Το όνομα των μεταμφιεσμένων διαφέρει από τόπο σε τόπο: κουδουνάτοι, καμουζέλες, μούσκαροι αλλά το κοινότερο είναι μασκαράδες και καρνάβαλοι που προέρχεται από τις ιταλικές λέξεις maschera και carnevale.
Στην Ελλάδα υπάρχει πληθώρα εθίμων που διαφέρουν από περιοχή σε περιοχή. Ας γνωρίσουμε κάποια από αυτά:

 ΚΡΗΤΗ
  • Σίβας Ηρακλείου: Σιβιανή μάσκα


Νότια του Νομού Ηρακλείου, στο χωριό Σίβα, η παραδοσιακή μάσκα του χωριού είναι μια από τις πιο εντυπωσιακές του Ελληνικού και του ευρύτερου μεσογειακού χώρου και από ότι πιστεύεται ήταν και μοναδική.



Μέχρι και την δεκαετία του 1960, ήταν πολύ στα «φόρτε» της η Σιβιανή μάσκα. Γίνονταν με τη ρίζα του φυτού Αγαύη, του φυτού Αθάνατος όπως συνηθίζει να ονομάζεται στην Κρήτη. 

Το συγκεκριμένο φυτό παλιότερα χρησιμοποιούνταν για να φτιάξουν και σκοινιά. Φυτό που βρίσκεται σε αφθονία στη περιοχή της Μεσαράς εξαιτίας των καλών κλιματολογικών συνθηκών.



Λίγες μέρες πριν τις Απόκριες, ξερίζωναν το φυτό και με μία αριστοτεχνική διαδικασία έφτιαχναν τη μάσκα. Ζωγράφισαν άσπρα δόντια για να διακρίνεται η μάσκα τη νύχτα. Ομάδες 5-6 ατόμων φορώντας τη μάσκα κάνουν βόλτες στο χωριό και επισκέπτονται διάφορα σπίτια του χωριού.



  • Γέργερη Ηρακλείου: Γεργιανός Γάμος

Η τελετή του γάμου είναι μια άλλη παρωδία των ημερών συμβολίζοντας την ένωση των στοιχείων της φύσης, τη γονιμότητα, την αρμονική συνύπαρξη αντίθετων δυνάμεων. Η αμφισβήτηση της καθημερινής τάξης εκφράζεται με αυτοσχεδιαστική διάθεση μέσα σε ένα πλαίσιο παραδοσιακών αξιών.

Στη Γέργερη, ένα ζευγάρι όσο πιο παράταιρο και αταίριαστο μεταξύ του, μεταμφιέζεται ως νύφη και γαμπρός και κάνουν το γύρο του χωριού. Συνήθως κάποιος πολύ κοντός υποδύεται το γαμπρό κι ένας πολύ ψηλός και γεροδεμένος τη νύφη.
  

  • Λεράδες

Η πιο χαρακτηριστική μεταμφίεση των Κρητών είναι οι «λεράδες.  Τους συναντάμε  παντού σε όλη την επικράτεια του νησιού. Το όνομά τους βγαίνει από τη λέξη λερί=κουδούνι.
 Μασκαράδες με δεμένες γύρω από τη μέση τους και τα χέρια τους μεγάλες κουδούνες, κατά κύριο λόγο κουδούνια των αιγοπροβάτων, που προκαλούν δυνατό θόρυβο., για να γίνει παταγώδες το πέρασμά τους.
Στα χωριά του Ρεθύμνου (νότιες περιοχές κυρίως) και σε χωριά των Αστερουσίων οι Λεράδες εμφανίζονταν σε οργανωμένες ομάδες κι είχαν αρχηγό το λεγόμενο Αράπη, που είναι ντυμένος με μαύρες προβιές προβάτων.


  • Γέργερη Ηρακλείου: Αρκουδιάρηδες και αρκουδιάρικος  χορός

Ένα εξαιρετικά εντυπωσιακό έθιμο που διασώζεται στη Γέργερη είναι οι


αρκουδιάρηδες.

 Βγαίνουν στους δρόμους από τις παραμονές της αποκριάς αλλά και την Καθαρά Δευτέρα, δημιουργώντας πανδαιμόνιο με τους ήχους των κουδουνιών και χορεύοντας το δικό τους ξέφρενο αποκριάτικο χορό.



Φορούν δέρματα ζώων και κρεμούν στο λαιμό και τα πλευρά τους κουδούνια αιγοπροβάτων. Δένονται όλοι μεταξύ τους με αλυσίδες ή σκοινιά και αναγκαστικά ακολουθεί ο ένας με τον άλλο τον αρχηγό του σατυρικού αυτού ομίλου.


Δείτε ένα σχετικό βίντεο:



  • Γέργερη Ηρακλείου: Η «κηδεία» 
Αποτελεί μια παρωδία της εκφοράς του νεκρού, ο οποίος είναι ξαπλωμένος πάνω σε μια σκάλα ξύλινη συνήθως και σέβεται μέχρι τέλους το ρόλο του: δεν ανοίγει τα μάτια του, δε μιλάει ούτε γελάει παρά τα απίστευτα δίστιχα και μοιρολόγια που ακούει. Στόχος της πομπής είναι η ανάσταση του νεκρού κάνοντάς τον να γελάει και να θριαμβεύσει πάλι η χαρά και το γέλιο. Η πομπή αυτή τα έχει όλα: παπά, ψάλτη, χήρα που λέει εντυπωσιακά μοιρολόγια, συγγενείς που τον συνοδεύουν μέχρι τη στιγμή που θα συμβεί η ανατροπή και ο νεκρός μη μπορώντας να αντισταθεί στη μυρωδιά του κρασιού και των πειραγμάτων ανασταίνεται, γεγονός που συνοδεύεται από ξέφρενους χορούς όλου του θιάσου. 

Δείτε ένα σχετικό βίντεο:


  • «ΟΡΓΩΜΑ-ΣΠΟΡΑ»

Το αλέτρι, το σύμβολο του μόχθου του ανθρώπου και της προσπάθειάς του για επιβίωση, μετατρέπεται σε ένα αποκριάτικο εργαλείο όπου αντί για βόδια ή άλογα υπάρχουν δύο μεταμφιεσμένοι. Πίσω από αυτή την εικονική αροτρίαση που τα έχει όλα: το ζευγά, τα ζώα, το σπορέα, υποκρύπτεται ένα γόνιμο υπόβαθρο, καθώς ο θαμμένος στη γη σπόρος τώρα έχει αρχίσει να βλασταίνει!



  • ΝΑΟΥΣΑ ΗΜΑΘΙΑΣ: Γιανίτσαροι και Μπούλες
Στη Νάουσα της Ημαθίας συναντάμε ένα από τα αρχαιότερα αποκριάτικα έθιμα, που ονομάζεται “ Γιανίτσαροι κι οι Μπούλες”. Αυτό που ξεχωρίζει αυτό το έθιμο από τα άλλα είναι το αυστηρό τελετουργικό του. Σε αντίθεση με την αταξία, την απρέπεια, τα σατυρικά τραγούδια και την αυτοσχέδια μεταμφίεση που επικρατεί παντού τις Απόκριες, τους «Γιανίτσαρους και τις Μπούλες» τους χαρακτηρίζει η σοβαρότητα και η τυποποιημένη εθιμική ευπρέπεια σε συνδυασμό με την απαράμιλλη αισθητική των χορευτών.

Οι “Μπούλες” είναι άντρες ντυμένοι γυναικεία, ενώ οι “Γιανίτσαροι” είναι ντυμένοι με φουστανέλες και φορούν μια ιδιόμορφη μάσκα, τον «πρόσωπο». Γυρίζουν παρέες, παρέες τους δρόμους και τις πλατείες, χορεύοντας προκαθορισμένα τραγούδια με ειδικό τρόπο, που θυμίζει πολεμικό χορό. Οι περισσότεροι χοροί είναι κατεξοχήν αντρικοί, εκτός από τη Μακρυνίτσα που χορεύεται από τη Μπούλα.

Όσο οι Γιανίτσαροι φορούν τις μάσκες, δεν επιτρέπεται να χορέψει μαζί τους κανείς από τους θεατές. Όταν τις βγάλουν, τότε ξεκινάει ένα μεγάλο πανηγύρι που κρατάει μέχρι τις πρωινές ώρες.

Πολλοί ισχυρίζονται, ότι το έθιμο έχει τις ρίζες του σε πρωτόγονες παγανιστικές τελετές με σκοπό την ευγονία. Το σίγουρο είναι, ότι με το πέρασμα του χρόνου το έθιμο ενσωμάτωσε την τοπική ιστορία και συνδέθηκε με την Τουρκοκρατία.

Όπως λέγεται, οι Αρματολοί και οι Κλέφτες με την ευκαιρία της Αποκριάς κατέβαιναν στην πόλη ντυμένοι γυναίκες και χορεύοντας έρχονταν σε συνεννόηση με τους δικούς τους για τον αγώνα της ελευθερίας. Το νταούλι και ο ζουρνάς είναι οι πρωταγωνιστές των γλεντιών που γίνονται τις δυο τελευταίες Κυριακές της Αποκριάς με μεζέδες και τσίπουρα, ενώ το ντύσιμο είναι από τα σημαντικότερα μέρη της τελετουργίας και κρατάει πάνω από δυο ώρες!



Το έθιμο ξεκινάει νωρίς το πρωί, την παραμονή της Κυριακής της Αποκριάς όπου κι αρχίζει το ντύσιμο. Αυτό συμβαίνει γιατί τ’ ασήμια που θα κοσμήσουν τα πανάκριβα υφάσματα πρέπει να ραφτούν ένα ένα πάνω σε ένα ειδικά σχεδιασμένο για την τελετή γιλέκο. Τελευταία προσθήκη για να ολοκληρωθεί η αμφίεση του Γιανίτσαρου είναι το περίτεχνο και συνάμα πολύπλοκο κεφαλοδέσιμο, το οποίο τοποθετείται από ειδικό τεχνίτη, έτσι ώστε να δεθεί σωστά και σφιχτά για ν’ αντέξει στις μεγάλες διαδρομές που θα διανύσουν οι τελεστές και στους πολλούς και έντονους χορούς που απαιτεί η τέλεση του εθίμου.
Η φορεσιά απαιτεί πολλά κοσμήματα, κυρίως ασημένια, γι’ αυτό και οι συμμετέχοντες στο έθιμο ξεκινούσαν την συλλογή τους τουλάχιστον τρεις μήνες πριν. Πολλά από τα ασημικά που συνοδεύουν την εντυπωσιακή αμφίεση είναι σπάνια, ανεκτίμητης αξίας οικογενειακά κειμήλια.


Τα υφάσματα που αποτελούν την ενδυμασία της “Μπούλας” (νύφης) είναι πανάκριβα μέχρι και σήμερα γι’ αυτό και έραβαν μερικά μέρη της φορεσιάς και τα υπόλοιπα τα δανείζονταν από τελεστές του εθίμου προηγούμενων χρόνων.
Δείτε ένα σχετικό βίντεο:


  • ΓΑΪΤΑΝΑΚΙ

Από τα πιο γνωστά πανελλαδικά έθιμα, που διατηρούνται αυτούσια ως τις μέρες μας, είναι το γαϊτανάκι. Δεκατρία άτομα χρειάζονται γι’ αυτόν το χορό. Ο ένας κρατά ένα μεγάλο στύλο στο κέντρο, από την κορυφή του οποίου κρέμονται 12 μακριές κορδέλες, διαφορετικού χρώματος η καθεμιά. Οι κορδέλες αυτές λέγονται γαϊτάνια και δίνουν το όνομά τους στο έθιμο. Οι υπόλοιποι δώδεκα χορευτές κρατούν από ένα γαϊτάνι και χορεύουν σε ζευγάρια. Καθώς κινούνται γύρω από το στύλο, κάθε χορευτής εναλλάσσεται με το ταίρι του κι έτσι πλέκουν τις κορδέλες πάνω του δημιουργώντας χρωματιστούς συνδυασμούς. Όταν πια οι κορδέλες τυλιχτούν στο στύλο και οι χορευτές χορεύουν όλο και πιο κοντά σε αυτόν, τότε ο χορός τελειώνει και το στολισμένο γαϊτανάκι μένει να θυμίζει το αποκριάτικο πνεύμα.

Δείτε ένα σχετικό βίντεο:



  •  Το κάψιμο του Τζάρου
Ο Τζάρος ή Τζάρους, σύμφωνα με την τοπική παράδοση, ήταν ένα κατασκευασμένο ανθρώπινο ομοίωμα τοποθετημένο πάνω σε ένα σωρό από πουρνάρια.
Την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς καιγόταν σε κέντρο αλάνας, πλατείας ή σε υψώματα για να μην έχουν το καλοκαίρι ψύλλους. Η ονομασία «Τζάρος» προήλθε από τον ιδιόρρυθμο ήχο που δημιουργούσε η καύση του θάμνου «τζ,τζ,τζ…». Μετά την ολοκλήρωση του εθίμου, ακολουθεί ένα φαντασμαγορικό θέαμα με πυροτεχνήματα.



  • ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟ: Ο Μπέης
Το έθιμο του «Μπέη», περιέχει διονυσιακά στοιχεία και έχει σατιρικό χαρακτήρα. Ο Μπέης είναι ώριμος άντρας με μουστάκι, ντυμένος με «γούνα», βαμμένος με κοκκινάδι, πολλά στολίδια, φέσι, μπότες και φέρει μαζί του ραβδί, πιστόλια και ναργιλέ. Φυσικά δεν είναι μόνος του, έχει και τη συνοδεία του. Προηγείται όλων ο τελάλης, ακολουθεί η φρουρά του Μπέη, έπειτα ο ίδιος, οι αυλικοί και οι γεωργοί. Το ντύσιμο σχεδόν όλων των προσώπων βασίζεται σε ρούχα παλαιότερων εποχών και στον αυτοσχεδιασμό. Αφού τελειώσει η «γύρα» του μπέη, γίνεται αναπαράσταση των τοπικών εργασιών (όργωμα, θερισμός) από τους γεωργούς. Ακολουθεί γαϊδουροδρομία και ρωμαϊκή πάλη. Μετά την ολοκλήρωση της ρωμαϊκής πάλης, ο κόσμος μαζεύεται στις ταβέρνες και μαζί με το προσωπικό του Μπέη πίνει και διασκεδάζει με παραδοσιακά όργανα της περιοχής.

Δείτε ένα σχετικό βίντεο:




ΚΑΣΤΟΡΙΑ: Οι Μπουμπούνες!

Την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς, στις πλατείες της Καστοριάς και στα χωριά στήνονται μεγάλες φωτιές, τηρώντας ένα προχριστιανικό έθιμο που ακούει στο όνομα Μπουμπούνες.
Γύρω από την αναμμένη μπουμπούνα, οι παρευρισκόμενοι πίνουν και γεύονται εδέσματα της μέρας της Αποκριάς, που καταναλώνονται εν όψει της Καθαράς Δευτέρας. Λαϊκές ορχήστρες παίζουν τοπικούς παραδοσιακούς σκοπούς και ακολουθεί χορός μέχρι να σβήσει η μπουμπούνα  και να πάρει μαζί της τα κακά πνεύματα, ώστε ο εξαγνισμός της Σαρακοστής να ξεκινήσει χωρίς αυτά.


Στα σπίτια, οι νοικοκυραίοι τηρούν το έθιμο του “Χάσκαρη”. Μετά το βραδινό φαγητό διασκεδάζουν όλοι με τις προσπάθειες που καταβάλουν όλα τα μέλη της οικογένειας για να “πιάσουν” με το στόμα ολάνοιχτο το βρασμένο αυγό που τους προσφέρεται με τη βοήθεια ενός ξύλινου ραβδιού και μιας κλωστής στην οποία δένεται το αυγό. Ο συμβολισμός του χάσκαρη έχει να κάνει με τη σαρακοστή. Με αυγό κλείνει το στόμα για την νηστεία, με αυγό ανοίγει ξανά το βράδυ της ανάστασης.

ΚΟΖΑΝΗ: Ο “Φανός”


Η κοζανίτικη Αποκριά είναι το πιο γνήσιο, λαϊκό και αυθεντικό έθιμο της πόλης. Ένα ζωντανό έθιμο που στηρίζεται στην αυθόρμητη συμμετοχή των κατοίκων, αναβιώνοντας μια παράδοση, οι ρίζες της οποίας χάνονται στα βάθη του χρόνου. Γλέντι και ξεφάντωμα με φαγητό, κρασί, χορό, τραγούδι και αθυροστομία χωρίς όρια είναι τα χαρακτηριστικά των εκδηλώσεων.
«Οι Φανοί» είναι μεγάλες φωτιές που ανάβουν στις διάφορες γειτονιές της Κοζάνης και οι ντόπιοι τραγουδούν αποκριάτικα τραγούδια (στο τοπικό ιδίωμα), που σατιρίζουν καταστάσεις και πρόσωπα. Κατά τη διάρκεια της Αποκριάς, κάθε μέρα μια γειτονιά ανάβει τον δικό της «Φανό», ενώ το βράδυ της Κυριακής (της Μεγάλης Αποκριάς) ανάβουν όλοι οι «Φανοί» σ’ όλες τις γειτονιές και η πόλη ζει ένα ξέφρενο παραδοσιακό γλέντι ως το πρωί.

Δείτε ένα σχετικό βίντεο:




ΣΟΧΟΣ: Οι κουδουνοφόροι τράγοι


Από την ημέρα που γεννιούνται, οι κάτοικοι στο Σοχό Θεσσαλονίκης «δένουν» τη ζωή τους με το έθιμο των Κουδουνοφόρων. Μετά τα Θεοφάνια, μπορεί ελεύθερα, όποιος επιθυμεί, να ντυθεί με τη φορεσιά του Κουδουνοφόρου και να σεργιανίσει στους δρόμους και τις πλατείες, χωρίς να χρειαστεί να περιμένει να έρθουν οι ημέρες της Αποκριάς.
Οι «Κουδουνοφόροι Τράγοι» την περίοδο της Αποκριάς γεμίζουν τους δρόμους του Σοχού. Ομάδες μεταμφιεσμένων με μαύρες γιδοπροβιές, ζωσμένοι με τέσσερα ογκώδη σιδερένια κουδούνια, παρουσιάζονται από παντού, χοροπηδούν και σείουν τα κουδούνια τους ενώ τραγουδούν με γοερή φωνή.

Δείτε ένα σχετικό βίντεο:




ΔΡΑΜΑ: Ο Καλόγερος

Την Καθαρά Δευτέρα στη Δράμα αναβιώνει ένα από τα πιο σημαντικά δρώμενα του ελληνικού ιστορικού χώρου, που οι ντόπιοι ονομάζουν «Καλόγερο». Οι ρίζες του ανάγονται σε πανάρχαιες τελετές, κατά τις οποίες οι άνθρωποι ζητούσαν από τις ανώτερες δυνάμεις να επενεργήσουν στη βλάστηση και να γονιμοποιήσουν τη γη. Στις μέρες μας, το έθιμο υπενθυμίζει και υπογραμμίζει την εξάρτηση του ανθρώπου από τη φύση. Ο Καλόγερος φορά δέρματα ζώων και μεταμφιέζεται σε ζώο ενώ στη μέση έχει δεμένα κουδούνια, ένα εκ των οποίων είναι σύμβολο γονιμότητας και επισκέπτεται μαζί με άλλους μεταμφιεσμένους όλα τα σπίτια του χωριού. Μετά τις επισκέψεις, ο «Καλόγερος» συνεχίζει με το μιμητικό όργωμα και τη σπορά των χωραφιών του χωριού, ενώ το αποκριάτικο δρώμενο ολοκληρώνεται με τον εικονικό θάνατο και την ανάστασή του.

ΣΕΡΡΕΣ: Μπαμπόγεροι


Την Κυριακή της Τυρινής και την Καθαρά Δευτέρα, στο χωριό Φλάμπουρο Σερρών αναβιώνει το έθιμο του Μπαμπόγερου. Ο Μπαμπόγερος συμβολίζει το καλό και την υγεία. Η εμφάνισή του είναι ξεχωριστή και παράλληλα τρομακτική. Είναι ντυμένος με μαύρα ή καφέ δέρματα αιγοπροβάτων και από τη μέση του κρέμονται διαφορετικού μήκους κουδούνια. Διακρίνονται μόνο τα μάτια του, αφού στο κεφάλι του φοράει ένα μαύρο, τεράστιο μυτερό καπέλο, περίπου τριών μέτρων, στολισμένο με χάντρες, κορδέλες και μαντήλια. Νωρίς το πρωί, ο Μπαμπόγερος, αφού πάρει την ευλογία της μάνας του, κατευθύνεται στην εκκλησία για να πάρει τη χάρη της Αγίας Άννας, της ομώνυμης εκκλησίας του χωριού, ενώ στη συνέχεια επισκέπτεται κάθε σπίτι του χωριού με σκοπό να σκορπίσει το κακό και να φέρει τύχη και υγεία.
Το έθιμο του Μπαμπόγερου ολοκληρώνεται την Καθαρά Δευτέρα, με ένα μεγάλο γλέντι, που στήνεται στην πλατεία του χωριού, δίνοντας στους επισκέπτες την ευκαιρία να θαυμάσουν τον περίτεχνο και μοναδικό χορό των Μπαμπόγερων, αλλά και την ευκαιρία να δοκιμάσουν νηστίσιμα εδέσματα.

Δείτε ένα σχετικό βίντεο:




ΙΩΑΝΝΙΝΑ: Οι «Τζαμάλες»


Την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς στα Γιάννενα γιορτάζονται οι «Τζαμάλες». Οι Τζαμάλες είναι μεγάλες φωτιές, όπου οι μεταμφιεσμένοι χορεύουν σε διπλές και τριπλές σειρές γύρω τους. Οι εκδηλώσεις του Καρναβαλιού κορυφώνονται στην κεντρική πλατεία των Ιωαννίνων, όπου στήνεται και το περίφημο γαϊτανάκι.


Δείτε ένα σχετικό βίντεο:




ΤΥΡΝΑΒΟΣ: Το «Μπουρανί»

Στον Τύρναβο της Λάρισας απομεινάρι των βακχικών εορτασμών είναι και το “Μπουρανί”. Την Καθαρά Δευτέρα οι ντόπιοι τιμούν το θεό της βλάστησης και της γονιμότητας πίνοντας, τραγουδώντας, χορεύοντας και τρώγοντας το “Μπουρανί”, το μυητικό έδεσμα! Το μπουρανί είναι μια αλάδωτη χορτόσουπα από τσουκνίδες και σπανάκι, την οποία φτιάχνουν οι άντρες στο δρόμο και την καταναλώνουν με συνοδεία άσεμνων τραγουδιών και τολμηρών χειρονομιών.

Μαγειρέψτε το μπουρανί!!!

ΜΠΟΥΡΑΝΙ

 ΥΛΙΚΑ:

·         1 και 1/2 κιλού σπανάκι και τσουκνίδα και ό,τι άλλα άγρια χόρτα υπάρχουν (ανάλογα την εποχή)
·         3 κουταλιές σούπας αλεύρι
·         1 λεμόνι
·         1 ποτήρι ελαιόλαδο
·         αλάτι, πιπέρι
·         2 ποτήρια νερό

ΕΚΤΕΛΕΣΗ:

1.      Πλένουμε καλά τα χόρτα και τα κόβουμε σε μεσαίου μεγέθους κομμάτια.
2.     Τα ζεματίζουμε χωρίς νερό μέσα σε βαθιά κατσαρόλα μέχρι να αχνιστούν και        να πέσει λίγο όγκος τους .
3.     Μετά από περίπου 10 λεπτά ρίχνουμε μέσα 2 ποτήρια νερό, αλάτι, πιπέρι, το μισό ποτήρι λάδι και το λεμόνι σε χυμό.
4.     Χαμηλώνουμε το μάτι στο μισό και τα αφήσουμε να βράσουν για μια-μιάμιση ώρα. Όσο πιο πολύ βράσουν τόσο το καλύτερο.
5.     Εν τω μεταξύ ετοιμάζουμε το χυλό. Σε ένα ποτήρι λίγο με χλιαρό νερό διαλύουμε το αλεύρι καλά, να μην σβολιάσει.
6.     Όταν περάσει η ώρα βρασμού, ρίχνουμε μέσα το διαλυμένο αλεύρι, γιατί θέλουμε η σούπα μας να χυλώσει. Ανακατεύουμε συνεχώς για να μην "πιάσει" το φαγητό στον πάτο.
7.      Προσθέτουμε και το υπόλοιπο λάδι και σε 5 λεπτά το κατεβάζουμε από την φωτιά. Είναι έτοιμο!
8.     Σερβίρεται πάντα με μπόλικο λεμόνι και πιπέρι



ΓΑΛΑΞΙΔΙ: «Αλευροπόλεμος»


Στο Γαλαξίδι, την Καθαρή Δευτέρα παίζουν «αλευροπόλεμο». Αυτό το έθιμο διατηρείται από το 1801. Εκείνα τα χρόνια, παρόλο που το Γαλαξίδι τελούσε υπό την τουρκική κατοχή, όλοι οι κάτοικοι περίμεναν τις Αποκριές για να διασκεδάσουν και να χορέψουν σε κύκλους. Ένας κύκλος για τις γυναίκες, ένας για τους άντρες. Φορούσαν μάσκες ή απλώς έβαφαν τα πρόσωπά τους με κάρβουνο. Στη συνέχεια προστέθηκε το αλεύρι, το λουλάκι, το βερνίκι των παπουτσιών και η ώχρα. Στο μουντζούρωμα συμμετέχουν όλοι, ανεξαιρέτως ηλικίας.

Δείτε ένα σχετικό βίντεο:



ΘΗΒΑ : Ο “βλάχικος γάμος”

Κάθε Καθαρή Δευτέρα γίνεται αναπαράσταση του Βλάχικου Γάμου στη Θήβα. Είναι ένα έθιμο που έχει τις ρίζες περίπου στο 1830, μετά την απελευθέρωση των ορεινών περιοχών. Οι Βλάχοι, δηλαδή οι τσοπάνηδες από τη Μακεδονία, την Ήπειρο, τη Θεσσαλία και τη Ρούμελη, εγκατέλειψαν τότε την άγονη γη τους και βρήκαν γόνιμο έδαφος νοτιότερα.
Η γιορτή ξεκινά την Τσικνοπέμπτη, συνεχίζεται την Κυριακή το απόγευμα με το χορό των συμπεθέρων και το προξενιό στην κεντρική πλατεία της πόλης. Την επόμενη γίνονται τα αρραβωνιάσματα του ζευγαριού, η παράδοση των προικιών, το ξύρισμα γαμπρού και το στόλισμα της νύφης.


Δείτε ένα σχετικό βίντεο εδώ


ΣΚΥΡΟΣ : Ο γέρος κι η κορέλα

Με την αρχή του Τριωδίου και κάθε Σαββατοκύριακο των ημερών της Αποκριάς, το έθιμο του νησιού θέλει τον «γέρο» και την «κορέλα» να βγαίνουν στους δρόμους και να δίνουν μια ξεχωριστή εικόνα των ημερών.
Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, κάποτε στη Σκύρο ένας γέρος με τη γριά του είχαν λίγα κατσίκια. Όμως μια νύχτα του χειμώνα έπεσε στο βουνό χιόνι και άγρια παγωνιά και όλα τους τα ζώα πέθαναν. Απελπισμένος ο γέρος βοσκός ζώστηκε τα κουδούνια και τα τομάρια των πεθαμένων ζώων του και μαζί με τη γυναίκα του (κορέλα) κατέβηκαν μέχρι τη Χώρα. Οι χτύποι των κουδουνιών έφεραν στους συγχωριανούς το μήνυμα της καταστροφής.


Ο Γέρος φοράει άσπρο μάλλινο παντελόνι, φαρδύ από το γόνατο και πάνω , (το τυπικό παντελόνι των βοσκών του νησιού), άσπρες κάλτσες που τις στερεώνει κάτω από το γόνατο με μαύρες καλτσοδέτες, σανδάλια με πλεχτά δερμάτινα λουριά και μαύρη κάπα, την οποία φοράει ανάποδα, ώστε το τριχωτό μέρος να είναι απ’ έξω. Μέσα από την κάπα στερεώνει κουρέλια στην πλάτη, που δημιουργούν μια ψεύτικη καμπούρα. Στη μέση του στερεώνει 2 – 3 σειρές κουδούνια, το βάρος των οποίων μπορεί να φτάσει και τα 50 κιλά. Τα κουδούνια δεν είναι όλα ίδια, άλλα είναι μικρά, άλλα μεγάλα με διαφορετικό σχέδιο και ήχο. Η μεταμφίεση ολοκληρώνεται με τη “μουτσούνα”, τη μάσκα δηλαδή, η οποία είναι ολόκληρο το τομάρι ενός μικρού κατσικιού και φοριέται με την τριχωτή πλευρά προς τα έξω. Όταν στερεωθεί καλά η μάσκα, η οποία έχει δυο μικρές τρύπες για μάτια, φοριέται η κουκούλα της κάπας. Στο τέλος, αφού βάλει και ένα ωραίο μαντίλι στο λαιμό, στολισμένο με τα πρώτα ανοιξιάτικα λουλούδια, ο Γέρος παίρνει τη γκλίτσα του και είναι έτοιμος!

Η «κορέλα», η ντάμα του γέρου, είναι ντυμένη με παραδοσιακά σκυριανά ρούχα, με κυρίαρχο χρώμα το άσπρο, έχοντας και αυτή καλυμμένο το πρόσωπό της.

Το δίδυμο αυτής της σκυριανής Αποκριάς συνοδεύει πολλές φορές και ο «φράγκος». Αυτός ντυμένος με παραδοσιακά ρούχα του νησιού αλλά και παντελόνι, σατιρίζει εκείνους τους Σκυριανούς που έβγαλαν τις βράκες και φόρεσαν παντελόνια (φράγκικα).


Δείτε ένα σχετικό βίντεο:




ΚΑΡΥΣΤΟΣ (Εύβοια): Ο Μακαρούνας

Ένα παλιό αποκριάτικο έθιμο της Νότιας Εύβοιας είναι το έθιμο του «Μακαρούνα». 
Σύμφωνα με την  παράδοση ο «Μακαρούνας» ήταν ένας άντρας με πολύ ανεπτυγμένη σεξουαλική δράση που προφανώς οφείλονταν σε ανάλογες ικανότητες. Δεν άφηνε καμία γυναίκα παραπονεμένη. Ανύπαντρες, παντρεμένες, χήρες και ζωντοχήρες, νέες, μεσόκοπες και γριές πήγαιναν μαζί του κι όλες είχαν να λένε μόνο καλά λόγια για τις επιδόσεις του. Ήρθε όμως η τελευταία Κυριακή της αποκριάς όπου σύμφωνα με τα έθιμα της Καρύστου φτιάχνουν ζυμαρικά (μακαρούνες). Ο «Μακαρούνας» έφαγε τόσο πολύ που έσκασε. Μέγας θρήνος ανάμεσα στο γυναικείο πληθυσμό.

Κάθε Καθαρή Δευτέρα λοιπόν μια ομάδα από καρναβαλιστές φτιάχνει το πτώμα του «Μακαρούνα», ένα σκιάχτρο με παλιά ρούχα παραγεμισμένα με άχυρα ή κουρέλια πάνω σε ένα πρόχειρο φορείο. 
Αφού ετοιμάσουν τον νεκρό ετοιμάζονται και οι «γυναίκες» που θα τον μοιρολογήσουν. Ακολουθούν την πομπή στην οποία προηγείται ο παπάς και οι ψαλτάδες που ψέλνουν νεκρώσιμα μεν, αλλά παραλλαγμένα με πολύ καυστικό τρόπο, πίνοντας και οδυρόμενοι.  Στη συνέχεια στήνεται τρικούβερτο γλέντι. Χορεύουν κρατώντας το «νεκρό» ψηλά και πίνοντας μέχρι τελικής πτώσεως.


ΑΜΟΡΓΟΣ (ΚΥΚΛΑΔΕΣ): Ο «Καπετάνιος»

 

Στην Αμοργό αναβιώνει το έθιμο του «Καπετάνιου». Το πρωί της Τυρινής οι νέοι, ντυμένοι με βράκες με ζωνάρι στη μέση, με τραγιάσκες και παραδοσιακά γιλέκα διακοσμημένα χιαστί με χρωματιστές κορδέλες, παίρνουν τον δρόμο για την εκκλησία της Πα­ναγίας την Επανοχωριανής. Οι νέοι αυτοί συνοδεύονται από οργανοπαίχτες που τραγουδούν μαντινάδες και τον «Αποκριανό»: «Πέρασαν οι αποκριές πάνε και οι τυρινάδες…»
Η επιλογή του «Κα­πετάνιου» γίνεται από τον παπά του χωριού, ο οποίος ρίχνει ψηλά στον αέρα τον «γιλεό» (είδος άμφιου) και αυτός που τον αρπάζει γίνεται ο «Καπετάνιος». Κατά τη διάρκεια της αναπαράστασης ο νέος που επιλέγεται ή που επεδίωκε να γίνει «Καπετάνιος» μπορεί να φανερώσει τον πραγματικό του έρωτα ή να προ­δώσει μια κρυφή αγάπη τραγουδώντας: «Δεν έχει πιο βαρύ καημό, σεβντάς που δεν τελειώνει σαν την αγάπη την κρυφή που δεν ξεφανερώνει».
Το ά­λογο του «Καπετάνιου» στολίζεται φανταχτερά και ντύνεται με επίσημα ενδύματα ο συνοδός-φύλακας του «Καπετάνιου», ο «Μπαϊραχτά­ρης». Η όλη εκδήλωση συνοδεύεται από φαγητό με τηγα­νητό ψάρι, καλό κρασί και μαντινάδες.
Μετά το φαγοπό­τι η πομπή ξεκινά για την επιστροφή, όπου τα νέα έ­χουν ήδη φτάσει από τα πι­τσιρίκια που σπεύδουν να ανακοινώ­σουν το μαντάτο. Το πρώτο παιδί που α­ναγγέλλει το μαντάτο της ανάδειξης του «Καπετάνιου»  ανταμείβεται με το πολυπόθητο χαρτζιλίκι! Ο «Καπετάνιος» επευφημείται, αυτοσχεδιάζει στιχάκια και μα­ντινάδες για τις κοπέλες που συναντά και κερνά στα καφενεία την παρέα του και τους παρευρισκόμενους.
Η σημαντική στιγμή είναι όταν ο Καπετά­νιος φανερώνει τον κρυφό του έρωτα προσκαλώντας μια από τις κοπέλες του χωριού να γίνει «Καπετάνισσα» στην οποία απαγγέλει ένα στιχάκι και της παραχωρεί τον πρώτο χορό. Ο Καπετάνιος και η παρέα του συνε­χίζουν το γλέντι στα στέκια του χωριού με χορό και τραγούδι μέχρι το πρωί: «Ήρθε κι Άγια Σαρακοστή με τις εφτά βδομάδες…».
Ένα αντίστοιχο έθιμο αναβιώνει και στη Σέριφο την Κυριακή της Τυρινής.

Δείτε ένα σχετικό βίντεο:




ΝΑΞΟΣ: Οι «Κουδουνάτοι»


Στα χωριά της Νάξου επιβιώνουν ακόμη πανάρχαια στοιχεία της Διονυσιακής λατρείας. Την «Κρεατινή» Κυριακή εμφανίζονται στους δρόμους οι «Κουδουνάτοι», νέοι με προσωπίδες, οι οποίοι φορούν κάπα με κουκούλα και έχουν μια σειρά από κρεμασμένα κουδούνια γύρω από τη μέση και από το στήθος. Γυρνούν χορεύοντας το χωριό κάνοντας θόρυβο και προκαλούν με άσεμνες εκφράσεις. Την Καθαρά Δευτέρα βγαίνουν στους δρόμους οι «φουστανελλάτοι», νέοι χωρίς προσωπίδες και γιορτινά στολισμένοι οι οποίοι παίζουν  βιολί.  
Δείτε ένα σχετικό βίντεο:




ΣΚΟΠΕΛΟΣ: Η “Τράτα”

Την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς άντρες ντυμένοι με πρόχειρα ρούχα κρατούν στα χέρια τους ένα καΐκι κατασκευασμένο από καλάμια και ξύλα, την “Τράτα”. Οι τραταραίοι (το πλήρωμα) όλοι με ένα σταυρό από λουλάκι στο μέτωπο και στα μάγουλα γυρνούν όλη την πόλη χορεύοντας και τραγουδώντας άσεμνα τραγούδια και μερικές φορές ρίχνουν και δίχτυα, στα οποία πιάνονται οι περαστικοί. Το μπουλούκι που ακολουθεί την τράτα με τους “τραταραίους” αποτελείται από κάθε λογής μασκαρεμένους οι οποίοι τραγουδούν, χορεύουν και πίνουν ενώ κατά το σούρουπο η πορεία αυτή καταλήγει στην παραλία όπου και θα “φουντάρουν” στη θάλασσα την τράτα τους. Το γλέντι και οι χοροί θα συνεχίσουν στα σπίτια μέχρι τις πρωινές ώρες. Πρόκειται για έθιμο που αναπαριστά τους κουρσάρους που παλιότερα λυμαίνονταν τα αιγαιοπελαγίτικα νησιά και αποτελούσαν τον φόβο και τον τρόμο των κατοίκων.

Οι Αποκριές στην τέχνη





Πηγές

·        sansimera.gr
·        el.wikipedia.org
·        paidika.gr
·        parents.gr
·        dreamskindergarden.blogspot.gr
·        users.sch.gr
·        schools.ac.gr
·        asprilexi.com
·        tralala.gr
·        infokids.gr
·        sillogoi.gr
·        dailymotion.com
·        520greeks.com
·        kritesegaleo.gr
·        ekriktiko.gr
·        tamikiamou.blogspot.gr
·        kolobooks.wordpress.com
·        kathimerini.gr
·        athinorama.gr
·        sintagespareas.gr
·        you tube
·        Νίκος Ψυλλάκης, «Λαϊκές τελετουργίες στην Κρήτη», Εκδ. Καρμάνωρ
·        Γ. Α. Μέγας, «Ελληνικές Γιορτές και Έθιμα της Λαϊκής Λατρείας», εκδ. Οδυσσέας