ΕΘΙΜΑ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΠΕΜΠΤΗΣ
Τη Μεγάλη Πέμπτη φτιάχνουν ένα ανθρώπινο ομοίωμα από ξύλα, τον «Ιούδα», τον οποίο περιφέρουν σε όλα τα σπίτια του χωριού και τον χτυπούν και κακίζουν για την αισχρή προδοσία του. Οι γυναίκες δίνουν ό,τι παλαιά ρούχα έχουν για να ντυθεί «ο βρώμος ο Ιούδας», τον οποίο παραγεμίζουν με άχερα. Τα αρνιά για το Πάσχα σφάζονται Μεγάλη Τετάρτη και Μεγάλη Πέμπτη.
ΤΟ ΒΑΨΙΜΟ ΤΩΝ ΑΥΓΩΝ
Τη Μ. Πέμπτη, κάθε νοικοκυρά της οικογένειας βάφει τ' αυγά συνήθως κόκκινα, όπως είναι το έθιμο, αλλά και μ' άλλα χρώματα, όπως κίτρινα, πράσινα κλπ. Παλιά αυτό γινόταν από τα χρώματα των λουλουδιών, κυρίως της κόκκινης παπαρούνας.
Τη βαφή δεν τη βγάζουν έξω να τη δει ο ήλιος ούτε και τη χύνουν όπου να 'ναι. Χρησιμοποιούν καινούργιο δοχείο για τη βαφή των αυγών. Πολλές γυναίκες κάνουν διάφορες παραστάσεις και όμορφα σχέδια πάνω στα βαμμένα αυγά. Μάλιστα πάνω στα αυγά, πριν τα βάψουν, κολλούσαν και μικρά άνθη και έτσι τα σχέδιά τους αποτυπωνόταν επάνω. Τα κόκκινα αυγά είναι, είτε σε ανάμνηση του χυμένου αίματος του Χριστού από τη λόγχη του ρωμαίου στρατιώτη, είτε γιατί το χρώμα αυτό αποτελεί έκφραση χαράς, λόγω της ερχόμενης άνοιξης και της Ανάστασης του Κυρίου.
Το πρώτο αυγό το βάφουν κάτω από το εικονοστάσι και συγκεκριμένα κάτω από το εικόνισμα της Παναγίας και του Χριστού. Αυτά τα αυγά πιστεύουν ότι έχουν θεραπευτικές ιδιότητες και γι' αυτό μ' αυτά σταυρώνουν τρεις φορές τους αρρώστους.
Όταν η γυναίκα βάφει τ' αυγά, τα ονοματίζει και λέει: Αυτό, το πρώτο, είναι για το Χριστό, το άλλο για το νοικοκύρη του σπιτιού κ.λπ. Έτσι κάθε μέλος της οικογένειας έχει το δικό του αυγό και αυτό θα τσουγκρίσει το βράδυ της Ανάστασης.
Όλα τ' αυγά που έβαψα είναι μελετημένα
τ' αφεντικού και του Χριστού είναι καλοβαμμένα.
Επειδή τ' αυγά που θα γεννήσουν οι κότες τη Μ. Πέμπτη έχουν θεραπευτικές ιδιότητες, τα ξεχωρίζουν, τα βάφουν και τα χρησιμοποιούν για το σταύρωμα των αρρώστων. Επίσης, φυλάσσουν τ' αυγά που θα γεννήσουν οι κότες τη Μ. Πέμπτη, για να τα τρώνε, όταν αρρωσταίνουν.
Τα τσόφλια αυτών των αυγών τα ρίχνουν στ' αμπέλι, για να δώσει περισσότερο καρπό ή τα θάβουν στη ρίζα κάποιου δέντρου που δε δίδει καρπούς για να καρπίσει.
Επίσης, μερικοί άντρες θάβουν στη μέση τ' αλωνιού ένα κόκκινο αυγό, αφού το βάλουν τρεις βραδιές ανάμεσα στα εικονίσματα να πάρει την ευλογία των αγίων, για να αποδίδουν περισσότερο καρπό τα στάχυα, όταν αλωνίζονται.
Ο ΣΤΟΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΠΙΤΑΦΙΟΥ
Οι ανύπαντρες κοπέλες μαζεύουν από τους κήπους κρίνους, τριαντάφυλλα, άνθη λεμονιάς και άλλα λουλούδια, για το στολισμό του Επιταφίου τη Μεγάλη Πέμπτη.
Την ίδια μέρα μαζεύονται στο προαύλιο της εκκλησίας ή σε κάποιο σπίτι για να κατασκευάσουν το μεγάλο στεφάνι που θα τοποθετήσουν το βράδυ στον Εσταυρωμένο Ιησού. Το ίδιο θα γίνει και την επομένη, Μεγάλη Παρασκευή, για το στολισμό του Επιταφίου. Συμμετέχουν και αγόρια στην όλη διαδικασία για τις πιο δύσκολες εργασίες. Τα παιδιά πηγαινοέρχονται στα σπίτια με αυλές για να κουβαλάνε λουλούδια, φωνάζοντας κατά διαστήματα: «Άλλος τσι κολαΐνες κι άλλος τα μυρωδικά!».
ΣΤΟΛΙΣΜΟΣ ΕΠΙΤΑΦΙΟΥ
Η ΛΑΜΠΡΟΚΟΥΛΟΥΡΑ, ΤΑ ΚΑΛΙΤΣΟΥΝΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΚΕΡΙ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ
Από το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης οι γυναίκες καταγίνονται με το ζύμωμα. Ζυμώνουν τα καλιτσούνια (χειροποίητες τυρόπιτες με μαλάκα ή μυζήθρα, που παλιά γινόταν τηγανιτά και όχι στο φούρνο, όπως γίνεται σήμερα με τα καλούμενα λυχναράκια), τα τσουρέκια και τις λαμπροκουλούρες. Η λαμπροκουλούρα δεν έχει στη μέση τρύπα, όπως τα μικρά κουλούρια σήμερα -για λόγους οικονομίας- και στο κέντρο της μπαίνουν κανονικά τρία κόκκινα αυγά, όσα και η Αγία Τριάδα. Γενικά, στα εδέσματα και γλυκίσματα του Πάσχα κυριαρχεί το γάλα, το αυγό και το τυρί (μαλάκα και ανθότυρο) που τώρα υπάρχουν άφθονα, ενώ τα Χριστούγεννα το λάδι, το μέλι κ.ά. Το Πάσχα οι σύντεκνοι (= οι νονοί, οι συν τέκνοι) πηγαίνουν στους βαφτισιμιούς τους το κουλούρι της Λαμπρής (οι βοσκοί πάνε κατσοχοίρι), κόκκινα αυγά και το κερί της Ανάστασης (ένα άσπρο κερί).
Η ΣΥΝΤΑΓΗ ΜΑΣ:
Πασχαλιάτικα αυγά βαμμένα με φυσικές βαφές
Φέτος μπορείτε να βάψετε τα πασχαλινά σας αυγά με φυσικές βαφές. Τι εννοούμε; Μωβ λάχανο, παντζάρια, κρεμμύδια όλα υλικά της φύσης που περιέχουν χρώμα και καθόλου χημικά συστατικά.
Καλά τσουγκρίσματα!
Υλικά
άσπρα αυγά
μωβ λάχανο
παντζάρια
φύλλα από κρεμμύδια κόκκινα
ξίδι
κομμάτια από καλσόν
φυλλαράκια
δαντέλες
ύφασμα από μετάξι, γραβάτα
κλωστές μουλινέ
λάδι για γυάλισμα
Εκτέλεση 1. Σε μία κατσαρόλα βράζουμε το λάχανο, και σε μία άλλη τα παντζάρια για περίπου μισή ώρα.
2. Κρατάμε απ’ τα κρεμμύδια τις δύο πάνω φλούδες.
3. Παίρνουμε φυλλαράκια και τα βάζουμε πάνω σε όσα αυγά θέλουμε και τα ράβουμε με καλσόν.
4. Σε όσα αυγά θέλουμε ράβουμε το μεταξωτό ύφασμα με την στάμπα να είναι από μέσα πλευρά.
5. Βάζουμε τις μουλινέ κλωστές πάνω στο αυγό και από πάνω ράβουμε καλσόν.
6. Ράβουμε δαντέλες σε άλλα αυγά. Ακόμα παίρνουμε τις φλούδες του κρεμμυδιού και βάζουμε μέσα αυγά και τα ράβουμε.
7. Σβήνουμε την φωτιά από τις κατσαρόλες και προσθέτουμε δύο κουταλιές της σούπας ξύδι στην κάθε μία.
8. Προσθέτουμε λίγο νερό για να πέσει θερμοκρασία και να μην σπάσουνε τα αυγά. Τα βάζουμε μέσα στις κατσαρόλες και τα βράζουμε για περίπου 15 λεπτά. Τα βγάζουμε.
9. Σουρώνουμε τα λαχανικά μας και τα βάζουμε σε ξεχωριστά μπολ και βάζουμε τα αυγά μέσα.
Πασχαλινές Κατασκευές για παιδιά: Πασχαλιάτικα αυγά
Καλές αυγο-δημιουργίες!!!! Και μην ξεχάσετε...
να έχετε βράσει πρώτα τα αυγά!!!
Έχουμε συνηθίσει τις μαμάδες μας να τα βουτάνε σε κόκκινο, συνήθως, αλλά και πράσινο, κίτρινο, μπλε χρώμα για να τα βάψουν, και να τα τσουγκρίσουμε εμείς μετά την Ανάσταση. Νικητής, αυτός που θα έχει το πιο γερό αυγό!
Αν βάλουμε, όμως, την φαντασία μας και ζητήσουμε και λίγη βοήθεια από τα παιδιά, μπορούμε να τα κάνουμε ακόμα πιο εντυπωσιακά!
.
Τη Μ. Πέμπτη, κάθε νοικοκυρά της οικογένειας βάφει τ' αυγά συνήθως κόκκινα, όπως είναι το έθιμο, αλλά και μ' άλλα χρώματα, όπως κίτρινα, πράσινα κλπ. Παλιά αυτό γινόταν από τα χρώματα των λουλουδιών, κυρίως της κόκκινης παπαρούνας. Όταν η γυναίκα βάφει τ' αυγά, τα ονοματίζει και λέει: Αυτό, το πρώτο, είναι για το Χριστό, το άλλο για το νοικοκύρη του σπιτιού κ.λπ. Έτσι κάθε μέλος της οικογένειας έχει το δικό του αυγό και αυτό θα τσουγκρίσει το βράδυ της Ανάστασης.
Όλα τ' αυγά που έβαψα είναι μελετημένα
τ' αφεντικού και του Χριστού είναι καλοβαμμένα.
Επειδή τ' αυγά που θα γεννήσουν οι κότες τη Μ. Πέμπτη έχουν θεραπευτικές ιδιότητες, τα ξεχωρίζουν, τα βάφουν και τα χρησιμοποιούν για το σταύρωμα των αρρώστων. Επίσης, φυλάσσουν τ' αυγά που θα γεννήσουν οι κότες τη Μ. Πέμπτη, για να τα τρώνε, όταν αρρωσταίνουν.
Τα τσόφλια αυτών των αυγών τα ρίχνουν στ' αμπέλι, για να δώσει περισσότερο καρπό ή τα θάβουν στη ρίζα κάποιου δέντρου που δε δίδει καρπούς για να καρπίσει.
Επίσης, μερικοί άντρες θάβουν στη μέση τ' αλωνιού ένα κόκκινο αυγό, αφού το βάλουν τρεις βραδιές ανάμεσα στα εικονίσματα να πάρει την ευλογία των αγίων, για να αποδίδουν περισσότερο καρπό τα στάχυα, όταν αλωνίζονται.
Ο ΣΤΟΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΠΙΤΑΦΙΟΥ
Οι ανύπαντρες κοπέλες μαζεύουν από τους κήπους κρίνους, τριαντάφυλλα, άνθη λεμονιάς και άλλα λουλούδια, για το στολισμό του Επιταφίου τη Μεγάλη Πέμπτη. Την ίδια μέρα μαζεύονται στο προαύλιο της εκκλησίας ή σε κάποιο σπίτι για να κατασκευάσουν το μεγάλο στεφάνι που θα τοποθετήσουν το βράδυ στον Εσταυρωμένο Ιησού. Το ίδιο θα γίνει και την επομένη, Μεγάλη Παρασκευή, για το στολισμό του Επιταφίου. Συμμετέχουν και αγόρια στην όλη διαδικασία για τις πιο δύσκολες εργασίες. Τα παιδιά πηγαινοέρχονται στα σπίτια με αυλές για να κουβαλάνε λουλούδια, φωνάζοντας κατά διαστήματα: «Άλλος τσι κολαΐνες κι άλλος τα μυρωδικά!».
ΣΤΟΛΙΣΜΟΣ ΕΠΙΤΑΦΙΟΥ
Η ΛΑΜΠΡΟΚΟΥΛΟΥΡΑ, ΤΑ ΚΑΛΙΤΣΟΥΝΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΚΕΡΙ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ
Από το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης οι γυναίκες καταγίνονται με το ζύμωμα. Ζυμώνουν τα καλιτσούνια (χειροποίητες τυρόπιτες με μαλάκα ή μυζήθρα, που παλιά γινόταν τηγανιτά και όχι στο φούρνο, όπως γίνεται σήμερα με τα καλούμενα λυχναράκια), τα τσουρέκια και τις λαμπροκουλούρες. Η λαμπροκουλούρα δεν έχει στη μέση τρύπα, όπως τα μικρά κουλούρια σήμερα -για λόγους οικονομίας- και στο κέντρο της μπαίνουν κανονικά τρία κόκκινα αυγά, όσα και η Αγία Τριάδα. Γενικά, στα εδέσματα και γλυκίσματα του Πάσχα κυριαρχεί το γάλα, το αυγό και το τυρί (μαλάκα και ανθότυρο) που τώρα υπάρχουν άφθονα, ενώ τα Χριστούγεννα το λάδι, το μέλι κ.ά. Το Πάσχα οι σύντεκνοι (= οι νονοί, οι συν τέκνοι) πηγαίνουν στους βαφτισιμιούς τους το κουλούρι της Λαμπρής (οι βοσκοί πάνε κατσοχοίρι), κόκκινα αυγά και το κερί της Ανάστασης (ένα άσπρο κερί).
Η ΣΥΝΤΑΓΗ ΜΑΣ:
Πασχαλιάτικα αυγά βαμμένα με φυσικές βαφές
Φέτος μπορείτε να βάψετε τα πασχαλινά σας αυγά με φυσικές βαφές. Τι εννοούμε; Μωβ λάχανο, παντζάρια, κρεμμύδια όλα υλικά της φύσης που περιέχουν χρώμα και καθόλου χημικά συστατικά. Καλά τσουγκρίσματα!
άσπρα αυγά
μωβ λάχανο
παντζάρια
φύλλα από κρεμμύδια κόκκινα
ξίδι
κομμάτια από καλσόν
φυλλαράκια
δαντέλες
ύφασμα από μετάξι, γραβάτα
κλωστές μουλινέ
λάδι για γυάλισμα
Εκτέλεση 1. Σε μία κατσαρόλα βράζουμε το λάχανο, και σε μία άλλη τα παντζάρια για περίπου μισή ώρα.
2. Κρατάμε απ’ τα κρεμμύδια τις δύο πάνω φλούδες.
3. Παίρνουμε φυλλαράκια και τα βάζουμε πάνω σε όσα αυγά θέλουμε και τα ράβουμε με καλσόν.
4. Σε όσα αυγά θέλουμε ράβουμε το μεταξωτό ύφασμα με την στάμπα να είναι από μέσα πλευρά.
5. Βάζουμε τις μουλινέ κλωστές πάνω στο αυγό και από πάνω ράβουμε καλσόν.
6. Ράβουμε δαντέλες σε άλλα αυγά. Ακόμα παίρνουμε τις φλούδες του κρεμμυδιού και βάζουμε μέσα αυγά και τα ράβουμε.
7. Σβήνουμε την φωτιά από τις κατσαρόλες και προσθέτουμε δύο κουταλιές της σούπας ξύδι στην κάθε μία.
8. Προσθέτουμε λίγο νερό για να πέσει θερμοκρασία και να μην σπάσουνε τα αυγά. Τα βάζουμε μέσα στις κατσαρόλες και τα βράζουμε για περίπου 15 λεπτά. Τα βγάζουμε.
9. Σουρώνουμε τα λαχανικά μας και τα βάζουμε σε ξεχωριστά μπολ και βάζουμε τα αυγά μέσα.
Πασχαλινές Κατασκευές για παιδιά: Πασχαλιάτικα αυγά
Καλές αυγο-δημιουργίες!!!! Και μην ξεχάσετε...να έχετε βράσει πρώτα τα αυγά!!!
Έχουμε συνηθίσει τις μαμάδες μας να τα βουτάνε σε κόκκινο, συνήθως, αλλά και πράσινο, κίτρινο, μπλε χρώμα για να τα βάψουν, και να τα τσουγκρίσουμε εμείς μετά την Ανάσταση. Νικητής, αυτός που θα έχει το πιο γερό αυγό!
Αν βάλουμε, όμως, την φαντασία μας και ζητήσουμε και λίγη βοήθεια από τα παιδιά, μπορούμε να τα κάνουμε ακόμα πιο εντυπωσιακά!
.
